Budżet państwa

budżet państwa



Rozdział 2

Ustawa budżetowa



Art. 109. 1. Ustawa budżetowa jest podstawą gospodarki finansowej państwa w danym roku budżetowym .


2. Ustawa budżetowa składa się z:


1) budżetu państwa;


2) załączników;


3) postanowień, których obowiązek zamieszczenia w ustawie budżetowej wynika z niniejszej ustawy lub z odrębnych ustaw.


3. Ustawa budżetowa jest uchwalana na okres roku budżetowego.


4. Rokiem budżetowym jest rok kalendarzowy.


5. Ustawa budżetowa nie może zawierać przepisów zmieniających inne ustawy.


Art. 110. Budżet państwa określa:


1) łączną kwotę prognozowanych podatkowych i niepodatkowych dochodów budżetu państwa;


2) łączną kwotę planowanych wydatków budżetu państwa;


3) kwotę planowanego deficytu budżetu państwa wraz ze źródłami jego pokrycia;


4) łączną kwotę prognozowanych dochodów budżetu środków europejskich;


5) łączną kwotę planowanych wydatków budżetu środków europejskich;


6) wynik budżetu środków europejskich;


7) łączną kwotę planowanych przychodów budżetu państwa;


8) łączną kwotę planowanych rozchodów budżetu państwa;


9) planowane saldo przychodów i rozchodów budżetu państwa;


10) limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych.


Art. 111. Dochodami podatkowymi i niepodatkowymi budżetu państwa są:


1) podatki i opłaty, w części, która zgodnie z odrębnymi ustawami nie stanowi dochodów jednostek samorządu terytorialnego, przychodów państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych;


2) cła;


3) wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa;


4) wpłaty z tytułu dywidendy;


5) wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego;


6) wpłaty nadwyżki środków finansowych agencji wykonawczych;


7) dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej;


8) dochody z najmu i dzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze, dotyczące składników majątkowych Skarbu Państwa, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej;


9) odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych lub organów władzy publicznej, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej;


10) odsetki od lokat terminowych ustanowionych ze środków zgromadzonych na centralnym rachunku bieżącym budżetu państwa;


11) odsetki od udzielonych z budżetu państwa pożyczek krajowych i zagranicznych;


12) grzywny, mandaty i inne kary pieniężne, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej;


13) spadki, zapisy i darowizny w postaci pieniężnej na rzecz Skarbu Państwa;


14) dochody ze sprzedaży majątku, rzeczy i praw, niestanowiące przychodów w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 4 lit. a i b, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej;


15) inne dochody określone w odrębnych ustawach lub umowach międzynarodowych;


16) środki europejskie i środki, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5 lit. a i b, na realizację projektów pomocy technicznej oraz środki, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5 lit. c i d oraz pkt 6, po ich przekazaniu na rachunek dochodów budżetu państwa;


17) odsetki wykupywane przez nabywców obligacji skarbowych lub nadwyżka wynikająca z różnicy pomiędzy ceną emisyjną a wartością nominalną zbywanych obligacji skarbowych.



Art. 112. 1. Wydatki budżetu państwa są przeznaczone w szczególności na:


1) funkcjonowanie organów władzy publicznej, w tym organów administracji rządowej, organów kontroli i ochrony prawa oraz sądów i trybunałów;


2) zadania wykonywane przez administrację rządową;


3) subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego;


4) dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego;


5) wpłaty do budżetu Unii Europejskiej, zwane dalej „środkami własnymi Unii Europejskiej”;


6) subwencje dla partii politycznych;


7) dotacje na zadania określone odrębnymi ustawami;


8) obsługę długu publicznego;


9) wkład krajowy na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich lub środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 3, 5 i 6.


2. Z budżetu państwa są finansowane zadania określone w odrębnych ustawach i umowach międzynarodowych.



Art. 112a. 1. Kwota wydatków budżetu państwa na zadania publiczne nie może być większa niż kwota środków planowanych na ich realizację w roku poprzednim powiększona w stopniu odpowiadającym prognozie średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych na dany rok budżetowy, przyjętego w założeniach stanowiących podstawę do prac nad projektem ustawy budżetowej, zgodnie z ustawą z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080, z późn. zm.), powiększonego o punkt procentowy.


2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do:


1) wydatków na obsługę długu publicznego;


2) środków własnych Unii Europejskiej oraz obligatoryjnych składek wpłacanych do organizacji międzynarodowych;


3) wydatków na realizację programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, w tym wydatków budżetu środków europejskich;


4) wypłat i obsługi świadczeń rodzinnych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz finansowania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osoby pobierające świadczenia pielęgnacyjne;


5) składek na ubezpieczenie społeczne za osoby przebywające na urlopach wychowawczych i macierzyńskich oraz za osoby niepełnosprawne;


6) świadczeń emerytalno-rentowych funkcjonariuszy i uprawnionych członków ich rodzin oraz uposażeń sędziów i prokuratorów w stanie spoczynku;


7) dotacji dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Funduszu Emerytur Pomostowych i Funduszu Emerytalno-Rentowego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego na sfinansowanie wypłat świadczeń emerytalno-rentowych gwarantowanych przez państwo.


Art. 112b. Przepisy art. 112a stosuje się do opracowania Wieloletniego Planu Finansowego Państwa i przygotowania projektu ustawy budżetowej, w okresie od dnia skierowania do Rzeczypospolitej Polskiej zaleceń, o których mowa w art. 126 ust. 7 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, do dnia ich uchylenia.


Art. 112c. W okresie od dnia skierowania do Rzeczypospolitej Polskiej zaleceń, o których mowa w art. 126 ust. 7 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, do dnia ich uchylenia Rada Ministrów nie może przyjmować projektów ustaw:


1) określających zwolnienia, ulgi i obniżki, których skutkiem finansowym może być zmniejszenie dochodów jednostek sektora finansów publicznych w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów;


2) powodujących zwiększenie wydatków, o których mowa w art. 112a ust. 2, wynikających z obowiązujących przepisów.


Art. 112d. Przepisów art. 112a—112c nie stosuje się w przypadku wprowadzenia:


1) stanu wojennego;


2) stanu wyjątkowego na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;


3) stanu klęski żywiołowej na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.



Art. 113. 1. Różnica między dochodami a wydatkami budżetu państwa stanowi odpowiednio nadwyżkę budżetu państwa albo deficyt budżetu państwa, z zastrzeżeniem art. 118 ust. 2.


2. Deficyt budżetu państwa oraz inne pożyczkowe potrzeby budżetu państwa mogą być sfinansowane przychodami pochodzącymi z:


1) sprzedaży skarbowych papierów wartościowych na rynku krajowym i zagranicznym;


2) kredytów zaciąganych w bankach krajowych i zagranicznych;


3) pożyczek;


4) prywatyzacji majątku Skarbu Państwa;


5) kwot pochodzących ze spłat udzielonych kredytów i pożyczek;


6) nadwyżki budżetu państwa z lat ubiegłych;


7) nadwyżki budżetu środków europejskich, z zastrzeżeniem art. 118 ust. 4;


8) innych operacji finansowych.



Art. 114. 1. Budżet państwa składa się z części odpowiadających organom władzy publicznej, kontroli państwowej, sądom, trybunałom i innym organom wymienionym w art. 139 ust. 2, administracji rządowej, przy czym dla poszczególnych działów administracji rządowej oraz dla urzędów nadzorowanych przez Prezesa Rady Ministrów ustala się odpowiednio odrębne części budżetu.


2. W odrębnych częściach budżetu państwa ujmuje się:


1) subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego;


2) rezerwę ogólną;


3) rezerwy celowe;


4) obsługę długu Skarbu Państwa;


5) środki własne Unii Europejskiej;


6) przychody i rozchody związane z finansowaniem potrzeb pożyczkowych budżetu państwa;


7) dochody, o których mowa w art. 111 pkt 16.


3. W uzasadnionych przypadkach, na wniosek właściwego ministra, w budżecie państwa mogą być tworzone odrębne części dla:


1) urzędów centralnych nadzorowanych przez ministra;


2) państwowych jednostek organizacyjnych, które nie są organami władzy lub administracji rządowej;


3) zadań ogólnych, jeżeli wyodrębnienie części jest uzasadnione koniecznością zapewnienia bieżącej kontroli dochodów lub wydatków.


4. Częściami budżetu państwa dysponują dysponenci części budżetowych, jeżeli odrębne ustawy nie stanowią inaczej.


5. Dochody i wydatki oraz przychody i rozchody budżetu państwa klasyfikuje się według zasad określonych w art. 39 oraz według części budżetowych, o których mowa w ust. 1—4.


6. Minister Finansów ustala, w drodze rozporządzenia, klasyfikację części budżetowych oraz dysponentów części budżetowych dla części budżetowych, o których mowa w ust. 1—3, mając na celu zapewnienie przejrzystości gospodarowania środkami budżetu państwa.

akty wykonawcze.



Art. 115. 1. Z budżetu państwa, w zakresie ustalonym w ustawie budżetowej, mogą być udzielane:


1) pożyczki i kredyty wynikające z umów międzynarodowych;


2) pożyczki wynikające z ustaw innych niż ustawa budżetowa.


2. Pożyczki i kredyty udzielane z budżetu państwa są oprocentowane, o ile odrębne ustawy nie stanowią inaczej. Wysokość oprocentowania określa umowa.



Art. 116. 1. Podatkowe i niepodatkowe dochody budżetu państwa ujmuje się w załączniku do ustawy budżetowej według:


1) źródeł dochodów;


2) części i działów klasyfikacji budżetowej.


2. Wydatki budżetu państwa ujmuje się w załączniku do ustawy budżetowej w podziale na części, działy i rozdziały klasyfikacji budżetowej wydatków oraz grupy wydatków, z wyodrębnieniem wydatków przeznaczonych na:


1) realizację projektów pomocy technicznej programów finansowanych z udziałem środków europejskich i środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5;


2) współfinansowanie realizacji programów finansowanych z udziałem środków europejskich i wpłat do wspólnych budżetów pomocy technicznej programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5;


3) realizację programów, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5 lit. c i d.



Art. 117. 1. Budżet środków europejskich jest rocznym planem dochodów i podlegających refundacji wydatków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich, z wyłączeniem środków przeznaczonych na realizację projektów pomocy technicznej.


2. W budżecie środków europejskich ujmuje się:


1) dochody z tytułu realizacji programów finansowanych z udziałem środków europejskich;


2) wydatki na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich w części podlegającej refundacji.



Art. 118. 1. Różnica pomiędzy dochodami a wydatkami budżetu środków europejskich stanowi odpowiednio nadwyżkę budżetu środków europejskich albo deficyt budżetu środków europejskich.


2. Deficyt budżetu środków europejskich albo nadwyżka środków europejskich nie są wliczane do, odpowiednio, deficytu albo nadwyżki budżetu państwa.


3. Deficyt budżetu środków europejskich jest finansowany w ramach potrzeb pożyczkowych budżetu państwa.


4. Nadwyżka budżetu środków europejskich jest źródłem spłaty zobowiązań budżetu państwa zaciągniętych na pokrycie deficytu budżetu środków europejskich.



Art. 119. 1. Dochody budżetu środków europejskich ujmuje się w ustawie budżetowej według:


1) części klasyfikacji budżetowej;


2) programów finansowanych z udziałem środków europejskich.


2. Wydatki budżetu środków europejskich ujmuje się w ustawie budżetowej w podziale na:


1) części i działy klasyfikacji wydatków;


2) programy finansowane z udziałem środków europejskich w ramach części i działów klasyfikacji wydatków.


Art. 120. W budżecie środków europejskich ujmuje się rezerwę celową na wydatki związane z realizacją programów finansowanych z udziałem środków europejskich, o której mowa w art. 140 ust. 2 pkt 3, w zakresie, w jakim wydatki te podlegają refundacji.



Art. 121. 1. Programy finansowane z udziałem środków europejskich są ujmowane w załączniku do ustawy budżetowej.


2. Dla każdego programu w załączniku, o którym mowa w ust. 1, określa się:


1) instytucję zarządzającą;


2) środki na realizację programu, w tym:


a) środki europejskie,


b) środki pochodzące z budżetu państwa,


c) środki pochodzące z budżetów jednostek samorządu terytorialnego,


d) inne publiczne środki krajowe,


e) inne środki;


3) kategorie interwencji funduszy strukturalnych;


4) planowane w roku budżetowym i kolejnych dwóch latach dochody budżetu państwa z tytułu wpływu środków europejskich;


5) planowane w roku budżetowym i kolejnych dwóch latach wydatki na realizację programu, w szczegółowości określonej w pkt 2;


6) plan wydatków budżetu państwa w roku budżetowym na finansowanie programu.



Art. 122. 1. W załącznikach do ustawy budżetowej zamieszcza się także:


1) plany finansowe:


a) agencji wykonawczych,


b) instytucji gospodarki budżetowej,


c) państwowych funduszy celowych,


d) państwowych osób prawnych, o których mowa w art. 9 pkt 14;


2) wykaz:


a) jednostek otrzymujących dotacje podmiotowe i celowe oraz kwoty dotacji,


b) programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, wraz z limitami wydatków budżetu państwa przeznaczonych na finansowanie tych programów,


c) wieloletnich limitów zobowiązań w kolejnych latach realizacji programów finansowanych z udziałem środków europejskich wraz z wykazem wieloletnich limitów wydatków realizowanych w ich ramach;


3) plan wydatków budżetu państwa w roku budżetowym na:


a) realizację projektów pomocy technicznej programów finansowanych z udziałem środków europejskich i środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5,


b) realizację programów współfinansowanych z udziałem środków europejskich i wpłat do wspólnych budżetów pomocy technicznej programów finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5,


c) realizację programów, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5 lit. c i d

— w szczegółowości klasyfikacji budżetowej: część, dział, rozdział;


4) zestawienie programów wieloletnich w układzie zadaniowym;


5) zestawienie zadań z zakresu administracji rządowej i innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego odrębnymi ustawami;


6) zakres i kwoty dotacji przedmiotowych i podmiotowych;


7) plan przychodów i rozchodów budżetu państwa.


2. Zestawienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, zawiera:


1) nazwę programu i podstawę prawną jego utworzenia;


2) jednostkę organizacyjną realizującą program lub koordynującą jego wykonanie;


3) cel programu;


4) zadania programu;


5) okres realizacji programu;


6) łączne nakłady, w tym z budżetu państwa, na realizację programu;


7) wysokość wydatków w roku budżetowym oraz w kolejnych latach na realizację programu;


8) mierniki określające stopień realizacji celu.


3. W przypadku gdy z określonych w odrębnych przepisach zasad i trybu udzielania dotacji wynika, że nie jest możliwe ujęcie jednostki w wykazie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 lit. a, wykaz może zawierać grupy jednostek i łączną kwotę dotacji.


4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, dysponent części budżetowej, w której zaplanowane zostały dotacje, podaje do publicznej wiadomości, w drodze obwieszczenia, wykaz jednostek wraz z kwotami dotacji przyznanych poszczególnym jednostkom.